İleri Yaşta Gebelik Düşünenler Bunlara Dikkat Etmeli!

35 yaşından sonra bebek sahibi olmak mümkün mü?

Bir kadının gebelik şansının en fazla olduğu yaşlar 18-30 yaş arası dönemdir. 30 yaşından sonra, kendiliğinden gebe kalabilme oranları düşmeye başlar. 35 yaş üzerinde ise gebelik oranındaki azalma hızlanır. 45 yaş üzerinde kendiliğinden gebelik oranı ise sıfıra yakındır.

Yaşla beraber doğal yollarla gebe kalma oranı nasıl değişir?

20-30 yaş arası her bir adet döngüsünde, her 4 kadından 1’i kendiliğinden gebe kalabilir. 40 yaş civarında her bir adet döngüsünde ise her 10 kadından biri gebe kalabilir. Erkeklerde de yaşla beraber fertilite bir miktar azalır, ancak bu azalma kadınlardaki kadar belirgin değildir.

Kadın yaşı ilerledikçe gebelik oranı neden azalır?

Kız çocukları ilk doğduklarında yumurtalıklarında belirli sayıda yumurta bulunur. Yaş ilerledikçe yumurtaların sayısı azalır. Ayrıca ileri yaştaki kadınlarda, geride kalan yumurtaların kromozomlarında sorun olması ihtimali de artar, yani sağlıklı yumurta sayısı azalır. Yine yaş ilerledikçe, endometriosis ya da myom gibi gebelik şansını azaltan hastalıkların görülme ihtimali de artar.

İleri yaşta çocuk sahibi olmayla ilgili riskler nelerdir?

35 yaşından sonraki gebeliklerde gerek bebekle ilgili sorunlarda, gerekse anneyle ilgili sağlık problemlerinde bir artış görülür.

İleri yaş gebeliklerinde anneyle ilgili görülen sorunlar nelerdir?

Özellikle 40 yaşın üzerindeki gebelerde preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) riski artar. Çünkü genelde bu yaş grubundaki hastalarda altta yatan tansiyon yüksekliği riski daha fazladır. Ayrıca gebe kalmadan önce herhangi bir sağlık problemi olmayan hastalarda bile, 40 yaş üzerindeki gebeliklerde sağlık sorunu yaşanma ihtimali daha fazladır.

İleri yaş gebeliklerinde bebekte sağlık problemi görülme riski ne kadar artar?

Genel olarak toplumda kromozom sorunu taşıyan bir bebek doğurma riski düşüktür. Ancak anne yaşı ilerledikçe bu risk artar. İleri yaş gebeliklerde bebekte en sık görülen kromozom problemi down sendromudur. Anne yaşına göre down sendromu görülme riski:

• 20 yaşında :1/480
• 30 yaşında 1/940
• 35 yaşında 1/353
• 40 yaşında 1/85
• 45 yaşında 1/35’tir.

Bebekte kromozom problemi görülme riskini belirleyen testler var mıdır?

Çeşitli tarama testleri ile bebekte kromozom problemi görülme riski hesaplanabilir. Eğer tarama testlerinde (ikili tarama testi, serbest fetal DNA testi vb) risk yüksek bulunursa, tanısal testler (amniosentez, CVS vb) ile bebekte kromozom problemi varlığı tespit edilebilir.

İleri yaşta gebe kalan kadınlar için başka hangi riskler mevcuttur?

35 yaşın üzerinde gebe kalan kadınlar için düşük riski ve bebeğin anne karnında kaybedilmesi riski daha fazladır. Ayrıca çoğul gebelik (ikiz, üçüz vb.) olasılığı da artar. Bunun sebebi yaşlanan yumurtalıkta her ay birden fazla yumurta atılması ihtimalinin daha fazla olmasıdır.

Doğurganlık hayat planı ne demektir?

Bütün kadınlar hayatlarının bir döneminde kendilerine şu soruyu sormalıdır: ‘Çocuk sahibi olmak istiyor muyum? İstiyorsam ne zaman?’ Eğer çocuk sahibi olmak istiyorsa bununla ilgili bir jinekolog tarafından değerlendirilmek ve doğurganlık hayat planını yapmak en uygun yaklaşımdır. Bu değerlendirmenin jinekoloğunuzla yılda bir kez yapılması yeterlidir.

Gebe kalmak istemeyen hastalar için mutlaka güvenilir bir doğum kontrol yöntemi kullanılması önerilir.

Gebe kalmak isteyen hastaların ise hamilelik öncesi mümkün olduğunca sağlıklı olmaya çalışması gerekir. Bunun için alkol ve sigarayı bırakması, sağlıklı beslenmesi, spor yapması ve folik asit içeren bir vitamin kullanması önerilir.

Gebelik planlarken muayene olmak neden önemlidir?

Bu muayene sırasında hekiminiz tıbbi öykünüzü ve aile öykünüzü alır. Böylece gebelik öncesi tedavi gerektiren bir sağlık probleminiz varsa tespit edilebilir. Ayrıca bebekte genetik hastalık riskini artıran aile öykünüz varsa, gebe kalmadan önce bununla ilgili genetik testler yapılabilir. Bunun dışında hekiminiz sürekli kullandığınız ilaçlar ve yapılması gerekli aşılarla ilgili de bilgi alır. Diyetiniz ve hayat tarzınızı öğrenek, gebe kalmadan önce sağlıklı kiloda olabilmeniz için önerilerde bulunur. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve rahim ağzı kanseri için taramanızı da yapar.

Fertilitenin korunması mümkün müdür?

Şu an için hiçbir tıbbi yöntemle gelecekte gebe kalabileceğinizin kesin garantisi verilemez. Ancak doğal yolla gebe kalamayan hastalar için in vitro fertilizasyon (tüp bebek yöntemi) şansı her zaman vardır. Bu yöntemde erkeğin spermi ve kadının yumurtası, laboratuvar ortamında bir araya getirilerek embriyo oluşturulur. Embriyolar dondurularak saklanabilir ve gelecek yıllarda kullanılabilir. Hasta gebelik istediği zaman, donmuş embriyo çözdürülerek rahim içerisine nakledilebilir.

Yumurta dondurma işlemi nasıl yapılmaktadır?

Yumurtalıktan bir iğne yardımıyla yumurtaların alınması ve tüp bebek laboratuvarında dondurularak saklanması mümkündür. Bu yöntem asıl olarak kanser tedavisi gören hastaların, gelecekteki çocuk sahibi olabilmesi için geliştirilmiştir. İleri yaşlarda çocuk sahibi olma şansı azalacağı endişesiyle başvuran hastalar için de bu yöntemin kullanılması teknik olarak mümkündür.

35 yaş üzerinde gebe kalamayan kadınlar için tıbbi değerlendirme gerekir mi?

35 yaş üzerinde olup, korunmayı bıraktıktan sonra düzenli cinsel beraberliğe rağmen 6 ay içinde gebe kalamayan hastaların jinekoloğa başvurması ve infertilite değerlendirmesi için testler yaptırması önerilir. 40 yaş üzerinde ise, gebelik denemeden infertilite değerlendirmesi için testler önerilir.

İnfertilite (kısırlık) değerlendirmesi nasıl yapılır?

Jinekolojik muayene, ultrasonografi ve kısırlık sebebini açıklamaya yönelik testleri içerir. Bir sebep bulunursa tedavi buna göre yapılır. Herhangi bir sebep bulunamasa dahi, aşamalı olarak tedavi uygulanır. Ancak bu tedavilerin başarı şansı da anne yaşının artmasıyla beraber düşer.

35 yaş üzerindeki kadınlar için sağlıklı gebelik mümkün müdür?

Yukarıda bahsedilen olumsuzluklara rağmen, 35 yaş üzerinde pek çok kadın, sorunsuz bir gebelik geçirerek, sağlıklı bir bebek dünyaya getirebilir. Ancak bunun için gebeliği planlarken bir jinekolojik değerlendirme yapılması ve gebelik sürecinde iyi bir antenatal takip yapılması gereklidir.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Burcu Karamürsel